Meer dan de helft van de hoogbegaafde kinderen in Nederland wordt niet herkend door hun leerkracht. Dit terwijl er een signaleringsplicht bestaat en vroegtijdige signalering essentieel is om passend onderwijs te kunnen bieden aan deze leerlingen. Dit blijkt uit het onderzoek ‘(On)gezien’ van SCALIQ, uitgevoerd met betrokkenheid van de Gelijke Kansen Alliantie van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.
Twee op de honderd kinderen in Nederland hebben een IQ boven de 130, maar uit het onderzoek onder 5371 basisschoolleerlingen blijkt dat slechts 48% van deze kinderen herkend wordt als mogelijk hoogbegaafd. Het signaleren van hoogbegaafdheid blijkt ook niet voor alle groepen leerlingen even goed te gaan, maar afhankelijk te zijn van diverse factoren zoals geslacht, beheersing van de Nederlandse taal, sociaal-economische status en migratieachtergrond.
Grote verschillen in signalering
Opvallend zijn de verschillen in de mate waarin leerkrachten jongens en meisjes, maar ook kinderen uit kansarme gezinnen of met een migratieachtergrond, correct signaleren. Zo wordt bijna tweederde van de meisjes met een zeer hoog IQ over het hoofd gezien, terwijl bij jongens dit minder vaak het geval is. Ook kinderen uit gezinnen met een lage sociaal-economische status of een niet-westerse migratieachtergrond worden vaker onderschat, zelfs bij gelijk IQ.
“Het is zorgwekkend dat zoveel hoogbegaafde kinderen niet de aandacht krijgen die zij nodig hebben,” zegt Femke Hovinga van SCALIQ. “De resultaten tonen aan dat we niet alleen moeten sturen op het oordeel van de leerkracht, maar ook objectieve signaleringsinstrumenten moeten inzetten.”
Inge Oostrom, specialist hoogbegaafdheid van stichting Robijn: “Op één van onze scholen, de Schakel, zijn er opvallende dingen uit het onderzoek gekomen. Zo waren er twee leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis waarbij we niet hadden verwacht dat ze er uit zouden springen. Dat leert ons op een andere manier naar deze leerlingen kijken.”
Onderzoek en presentatie
Het onderzoek, dat plaatsvond op 29 basisscholen door heel Nederland, heeft als doel om inzicht te bieden in de huidige staat van signalering van hoogbegaafdheid en manieren om deze te verbeteren. SCALIQ nodigt onderwijsprofessionals, beleidsmakers en betrokkenen van harte uit voor de presentatie van het volledige onderzoeksrapport op maandag 14 oktober om 15:00 uur in Bilthoven.
Praktische aanbevelingen
Om te voorkomen dat deze kinderen tussen wal en schip vallen, adviseert SCALIQ een bredere inzet van objectieve, taalonafhankelijke signaleringsmethoden. Hovinga: “Passend onderwijs begint bij het goed herkennen van het potentieel van ieder kind, ongeacht achtergrond, geslacht of omstandigheden.”
Kijk voor meer informatie en het volledige onderzoeksrapport op www.scaliq.com/ongezien.