‘Gedragsspecialisten verdienen stevige positie in de school’

Veel gedragsspecialisten zouden meer tijd willen hebben om hun expertise in de school in te zetten. Ook missen ze vaak erkenning en waardering. Dat blijkt uit een enquête onder gedragsspecialisten, die het afdelingsbestuur Gedragsspecialisten van de LBBO uitzette. Een belangrijke aanbeveling: ga het gesprek aan met je schoolleider en schoolbestuurder over wat jij als gedragsspecialist de school te bieden hebt. Dan worden zij zich ervan bewust hoe groot jouw meerwaarde is.

Het afdelingsbestuur Gedragsspecialisten zette in het voorjaar van 2021 de enquête onder leden uit. 222 gedragsspecialisten werkten mee; zij beantwoordden diverse vragen, onder andere over hun werkzaamheden, de manier waarop ze worden gefaciliteerd en hun tevredenheid over hun rol. Enkele resultaten:

  • De meesten respondenten zijn werkzaam in het primair onderwijs.
  • De respondenten geven aan dat hun rol als gedragsspecialist voornamelijk wordt gefaciliteerd via taakuren. Dit betekent dat zij in hun normjaartaak een aantal uren beschikbaar hebben om hun expertise als gedragsspecialist in te zetten.
  • 66 procent van de respondenten geeft aan tevreden te zijn over hun rol als gedragsspecialist. Toch geeft het merendeel ook aan dat er binnen de formatie te weinig ruimte is om al het werk te kunnen doen. Velen missen bovendien waardering voor hun werk. Er is weinig erkenning van hun expertise.
  • De gedragsspecialisten zijn vaak leraar en staan voor de groep/een klas. Ze hebben vaak alleen buiten de lesuren ruimte om hun expertise te delen met collega’s.
  • Een aantal gedragsspecialisten zet hun expertise in binnen de rol van intern begeleider.
  • Sommige gedragsspecialisten zijn ambulant begeleiders of begeleiders passend onderwijs in een samenwerkingsverband.
  • De werkzaamheden van gedragsspecialisten bestaan voornamelijk uit het begeleiden van collega’s en leerlingen. Ze worden maar weinig ingezet om situaties, interacties en gedrag te observeren en te analyseren, terwijl ze hiervoor wel zijn opgeleid.
  • Veel gedragsspecialisten spelen nagenoeg geen rol in de deskundigheidsbevordering en (na)scholing van het team.

In gesprek met schoolleiding
Volgens het afdelingsbestuur verdienen gedragsspecialisten een stevige en zichtbare positie in de school, want zij zijn van grote meerwaarde: ze kunnen leraren ondersteunen die vragen hebben over het gedrag en de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen.
Het afdelingsbestuur adviseert gedragsspecialisten daarom om het gesprek aan te gaan met schoolleiders en schoolbestuurders. Zij moeten zich bewust worden van de expertise van gedragsspecialisten en de betekenis die zij kunnen hebben voor de kwaliteit van het onderwijs. Als schoolleiders voldoende ruimte creëren in de formatie kunnen gedragsspecialisten bovendien laten zien wat zij kunnen betekenen voor het team. Dat zal tot meer waardering en erkenning binnen de school leiden.

Aanbevelingen
Het afdelingsbestuur formuleerde enkele aanbevelingen, onder andere voor schoolleiders en schoolbestuurders:

  • Maak als school meer gebruik van de expertise die gedragsspecialisten (die een masteropleiding hebben gevolgd) in huis hebben. Zij hebben veel kennis en kunde op het gebied van gedrag en de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen en zij weten ook hoe gedragsproblemen voorkomen kunnen worden (een preventieve aanpak). Creëer hiervoor ruimte in de formatie.
  • Formuleer een visie op en beleid voor het omgaan met en voorkomen van gedragsproblemen. Betrek de gedragsspecialist hierbij en geef hem/haar een sleutelrol.
  • Zet gedragsspecialisten niet alleen in om leraren en leerlingen te begeleiden, maar ook om het gedrag van leerlingen, de interacties tussen leerlingen en de interacties tussen leerling en leraar te observeren. Gedragsspecialisten kunnen deze observaties analyseren en samen met collega’s, ouders en leerlingen zoeken naar oplossingen voor problemen.
  • Zet gedragsspecialisten ook in voor deskundigheidsbevordering en nascholing van het team. Vaak worden externe deskundigen ingehuurd (soms uit PR-overwegingen), maar dat kost veel geld. Het rendement en het effect van een expert van buiten is niet altijd groter dan die van een collega die een masteropleiding heeft gevolgd.

De rol van de LBBO
De gedragsspecialisten geven via de enquête aan dat ze van de LBBO, hun beroepsorganisatie, vooral verwachten dat ze nascholing verzorgt. Ook intervisie wordt belangrijk gevonden, en ook daar zou de LBBO een rol in kunnen spelen.
De LBBO organiseert diverse regio- en nascholingsbijeenkomsten rondom gedrag (denk aan lezingen en webinars), ook in het komende jaar. Ook zijn er binnen de afdeling Gedragsspecialisten plannen om intervisiebijeenkomsten te gaan beleggen. Daarnaast wil het afdelingsbestuur leden tips en handreikingen gaan geven om in gesprek te gaan met hun leidinggevenden over hun rol en expertise in de school.

Meer weten over hoe de LBBO zich hard maakt voor de positie van gedragsspecialisten (en andere begeleiders) in de school? Lees meer over onze missie en visie, het lidmaatschap en over hoe we je ondersteunen bij jouw professionalisering.

Meer weten over dit onderzoek? Neem contact met ons op via kantoor@lbbo.nl.