Tot voor kort leek het erop dat scholen vanaf augustus 2022 in groep 1 en 2 alleen observatie-instrumenten mogen gebruiken die zijn goedgekeurd door een onafhankelijke commissie. Dit plan lijkt nu van de baan. Het College voor Toetsen en Examens gaat wel observatie-instrumenten voor kleuters beoordelen, maar scholen zijn vrij om zowel een erkend als een niet-erkend instrument te gebruiken.
Het is al een tijdje bekend dat scholen vanaf 1 augustus 2022 bij kleuters geen toetsen meer mogen afnemen. Om de ontwikkeling van leerlingen in groep 1 en 2 te volgen, dienen scholen hen te observeren. Tot nu toe was de boodschap vanuit het ministerie van OCW dat je niet zo maar elk observatie-instrument mag gebruiken; instrumenten zouden moeten worden goedgekeurd door een onafhankelijke commissie. Dit plan lijkt nu echter van de baan. Er komen – zoals het er nu naar uitziet – erkende en niet-erkende observatie-instrumenten, maar scholen zijn vrij om in beide categorieën een instrument te gebruiken (mits er in de leerjaren 3 tot en met 8 een goedgekeurde toets wordt gebruikt). Ook ontwikkelaars van observatie-instrumenten zijn straks vrij om hun instrument wel of niet ter erkenning in te dienen.
Beoordelingskader in ontwikkeling
Dit alles blijkt uit de conceptversie van het beoordelingskader voor observatie-instrumenten in groep 1 en 2. Dit concept is ontwikkeld in opdracht van het College voor Toetsen en Examens (CvTE), dat de observatie-instrumenten gaat beoordelen en (wel of niet) erkennen. In het conceptbeoordelingskader staan de beoordelingscriteria die het CvTE wil gaan gebruiken. Het beoordelingskader is dus nog in ontwikkeling en diverse onderwijsorganisaties, waaronder de LBBO, zijn om feedback gevraagd.
Reactie LBBO
De LBBO heeft samen met de Werk- en Steungroep Kleuteronderwijs (WSK) en diverse andere organisaties, ontwikkelaars en jonge-kindspecialisten een reactie op het conceptbeoordelingskader gegeven. De LBBO is er positief over dat scholen zelf mogen kiezen welk observatie-instrument zij in groep 1 en 2 gebruiken, en dat daarvoor geen goedkeuring vereist is. Ook is de LBBO het er uiteraard mee eens dat observatie-instrumenten goed bekeken dienen te worden: zijn ze gedegen en onderbouwd en doen ze wat ze moeten doen? Maar er zijn ook zorgen. Om erkenning van het CvTE te krijgen moeten observatie-instrumenten absoluut worden genormeerd, maar deze manier van normering past niet bij de ontwikkeling van kleuters. Jonge kinderen ontwikkelen zich sprongsgewijs, blijkt uit (neuropsychologisch) onderzoek, en hen met een algemene norm vergelijken doet daar geen recht aan.
Het conceptbeoordelingskader staat bovendien vol met ‘toets-termen’: meten, toetsconstructie, leervorderingen, meetdoelen, cesuren. Dit is verwarrend en niet helpend. Zo krijgen observatie-instrumenten toch weer toets-elementen in zich, terwijl we dit nu juist willen voorkomen.
Meer informatie
• Lees de gezamenlijke reactie van de LBBO, WSK en andere organisaties op het conceptbeoordelingskader voor observatie-instrumenten voor kleuters.
• De WSK zette alle actuele informatie over kleuters observeren op een rij.
• Op de website van SLO vind je een overzicht van kindvolgsystemen voor groep 1 en 2.
• In het maartnummer van Beter Begeleiden verscheen een artikel over de onduidelijkheden rond het observeren van kleuters en over wat scholen nú kunnen doen om voorbereid te zijn op de nieuwe wetgeving.